Stichting Afvaloven Nee

Omrin heeft de statuten niet gevolgd bij het wijzigingen van die statuten en heeft daardoor een onrechtmatig besluit genomen. Gemeenten worden op basis van aannames en een tijdelijke coronasituatie een structurele en vastgelegde dividend-vergoeding door de neus geboord.

Diverse gemeenteraden zijn onlangs geïnformeerd over de statutenwijziging die Omrin tijdens de algemene aandeelhoudersvergadering er doorheen heeft doorgedrukt.

De oude situatie was als volgt:

–          Is de solvabiliteit van de onderneming kleiner dan 25%, dan wordt automatisch de winst in zijn geheel gereserveerd (en dus niet uitgekeerd aan de aandeelhouders);

–          Is de solvabiliteit groter dan 25% maar kleiner dan 35%, dan wordt automatisch de helft van de winst gereserveerd;

–          Is de solvabiliteit groter dan 35%, dan wordt automatisch de winst in zijn geheel uitgekeerd aan de aandeelhouders.

Het voorstel was om het automatisme uit de regeling te schrappen. Uitkering van de winst of van een deel van de winst vindt niet meer automatisch plaats, maar op grond van een voorstel van John Vernooij.

“Vanwege de Coronacrisis is er in 2020 een aantal negatieve financiële ontwikkelingen te verwachten.”

raadsinformatiebrief gemeente Harlingen

De reden van de statutenwijziging is de coronacrisis, zo melden de colleges. In 2020 worden een aantal negatieve financiële ontwikkelingen verwacht door deze coronacrisis, aldus de raadsinformatiebrief van Harlingen. Deze aannames zijn:

–  Daling bedrijfsafval

–  Zeer sterke daling olieprijs (omzet energie circa €26 miljoen)

–  Onzekerheid in afzet gerecyclede kunststoffen (omzet circa €10 miljoen)

–  Onzekerheid in af name energie Frisia

–  Verwachte faillissementen klanten bedrijfsafval

Volgens de Omrin-directeur John Vernooij zijn het echter juist de niet-corona-argumenten die de doorslag hebben gegeven. ,,Ik zou het zelfs willen omkeren: ik denk dat als het alleen om corona ging de aandeelhouders niet met de plannen hadden ingestemd.’’ aldus de directeur in de Leeuwarder Courant.

“Maar af en toe valt de verbinding weg en kraakt het wat bij zo’n videovergadering. Het kan zijn dat ik iets gemist heb.”

Toch hebben gemeenten de coronacrisis wel opgevat als dé reden van de wijziging, blijkt uit de collegebesluiten. ,,Maar ja, af en toe valt ook de verbinding weg en kraakt het wat bij zo’n videovergadering. Het kan zijn dat ik iets gemist heb’’, zegt wethouder Jos Boerland van De Fryske Marren.

Wethouder Erik Faber van Súdwest-Fryslân zegt dat corona ,,echt de hoofdmoot’’ was. ,,We hadden het dividend graag willen hebben, want wij hebben ook onze problemen.’’

Onrechtmatig besluit

Bestudering van de statuten van Omrin laat duidelijk blijken dat artikel 27 van de statuten niet is gevolgd bij het omstreden besluit. In lid 7 van het artikel staat dat aandeelhoudersvergadering moet worden gehouden in de gemeente waar de vennootschap haar woonplaats heeft, in de gemeente Heerenveen of de gemeente Harlingen. Nu de vergadering heeft plaatsgevonden via een videoverbinding die ook voor haperingen en onderbrekingen zorgde, kan worden geconstateerd dat het besluit om de statuten te wijzigen simpelweg een onrechtmatig besluit is.

Dat Omrin altijd in eigen belang handelt is zo langzamerhand bekend. Op 27 april werd het omstreden afvalbedrijf op de vingers getikt door de Autoriteit Persoonsgegevens omdat Omrin onterecht vrachtwagenchauffeurs aan het temperaturen was. De Autoriteit moest er aan te pas komen om Omrin erop te wijzen dat dit tegen de privacyregels ingaat.

Dat Omrin niet veel waarde hecht aan privacy van chauffeurs staat haaks als zij zelf om informatie wordt gevraagd. Al sinds 2014 worden de temperaturen verborgen gehouden van de afvaloven. De Harlinger Courant publiceerde hierover een item wat hieronder 1 op 1 is overgenomen:

1-5-2020 Einde temperatuur-zaak afvaloven in zicht

HARLINGEN – Omdat zittingen bij de Raad van State wegens het coronavirus zijn uitgesteld, wordt een zaak over de afvaloven mogelijk schriftelijk en telefonisch afgehandeld. Dat gebeurt op verzoek van advocaat Henri Sarolea, die Stichting Afvaloven Nee vertegenwoordigt in een zaak over de verbrandingstemperatuur van de afvaloven.

Volgens Sarolea is er reden genoeg voor de alternatieve afhandeling. Want de zaak draait om luchtkwaliteit en ons immuunsysteem, zo schreef hij aan de voorzitter van de afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State. De advocaat hoopt dat Omrin de opdracht krijgt om alsnog een door de wet voorgeschreven onderzoek in alle hoeken van de verbrandingskamer te laten verrichten. En dat Omrin de resultaten van gemeten temperaturen ook openbaar moet maken. 

De zaak gaat terug naar 2014. Er waren dioxine-eieren gevonden in en rond Harlingen en er werden vraagtekens geplaatst bij de verbrandingstemperatuur van de afvaloven: bij een te lage temperatuur kan er dioxine-uitstoot ontstaan. (Later, toen er een continue dioxinemeting kwam, bleek er sprake van hoge dioxine-uitstoot bij storingen.)

Toen de HC een steekproef mocht doen in de control room van de afvaloven, bleek op het eerste het beste overzicht de temperatuur in een maand meerdere keren onder het voorgeschreven minimum te duiken.

Nat afval, was de verklaring. Het artikel in de HC werd vóór publicatie door Omrin goedgekeurd. Maar later, toen Sarolea zijn tanden in het temperatuur-dossier zette en er ook Statenvragen kwamen, volgde er onnavolgbare en tegenstrijdige informatie.

“De temperaturen worden sindsdien verborgen gehouden als een soort van staatsgeheim op het allerhoogste niveau”, zegt Sarolea. Hij komt tot de conclusie dat de afvaloven in strijd met de voorschriften in gebruik is genomen. Zo is een temperatuur-onderzoek vóór ingebruikname niet volgens de regels uitgevoerd: alleen bij verbranding van ideaal afval, en niet onder de meest ongunstige omstandigheden, met nat afval. Daarnaast zit er volgens Sarolea een ernstige fout in berekeningen, waardoor de temperatuur ongeveer honderd graden te hoog wordt weergegeven.

Enkele jaren geleden is alsnog een temperatuur-onderzoek uitgevoerd door het Duitse bedrijf TÜV Rheinland, maar de opdracht is nooit bekendgemaakt en de helft van de aangekondigde meetresultaten is in het niets verdwenen, aldus Sarolea.

Toezichthouder milieudienst FUMO meldt dat haar niet is gebleken dat Omrin in overtreding is (geweest) wat betreft verbrandingstemperatuur. Volgens de FUMO voldoet de afvaloven aan de regels, ook wat betreft de meest ongunstige omstandigheden. Daarnaast meldt de FUMO dat ze akkoord is met afhandeling van de zaak zonder fysieke zitting. Een woordvoerder van Omrin meldt desgevraagd dat de Raad van State niet naar de mening van Omrin heeft gevraagd. “Maar wij vinden dit ook een goed idee in deze periode van coronacrisis.”

Overigens heeft Sarolea het Duitse bedrijf TÜV Rheinland verzocht het onderzoek nogmaals uit te voeren, maar dan compleet. “Als iedereen met ons voorstel instemt kunnen mogelijk te zijner tijd de beroepen ingesteld bij de Raad van State zelfs worden ingetrokken. Maar dat is misschien wel erg positief gedacht.”

Het heeft er alle schijn van dat de REC van Omrin is gestart met een nieuwe serie structurele storingen. Ondanks dat Omrin veel kosten heeft gemaakt om de stoompijpen te vervangen was het 7 februari alweer mis. Wederom een klappijp zorgde ervoor dat Omrin de afvaloven stil moest leggen om de zoveelste reparatie uit te kunnen voeren. Doordat de rookgasreiniging niet meer volledig in bedrijf was zijn grote hoeveelheden ongefilterde giftige stoffen, waaronder dioxinen, uitgestoten. Omrin meldde hierover blij te zijn dat de wind gunstig stond; dat wil zeggen richting de Waddenzee.

PvdA Harlingen was al even geleden de vele storingen goed zat. “Ons vertrouwen in de REC is inmiddels ver te zoeken” aldus de website van de college-partij. “De storing van de REC veroorzaakte veel onrust. Mensen hadden er last van, maar Omrin liet niet van zich horen. Een enkele tweet over een storing en een melding op de website, dat is waar we het mee moesten doen.”
Daarin is nog niets veranderd. Nog steeds meldt Omrin alleen via twitter en website achteraf dat er iets loos is bij de REC. Het verzoek destijds van vele boze inwoners van Harlingen voor een alarm via de mobiele telefoon bijvoorbeeld is nog altijd niet gerealiseerd. Ook de PvdA vraagt zich al sinds 2018 af: “Waarom is er geen SMS-alert uitgegaan met als oproep de ramen en deuren te sluiten?”

Het toont des te meer aan dat Omrin niet geïnteresseerd is in het welzijn van burgers. Zolang aandeelhouders tevreden zijn is het voor Omrin goed genoeg.
Ook de media wordt selectief bediend. De Harlinger Courant meldt maandag 10 februari vragen te hebben gesteld aan Omrin over de storing. Echter op de 14 februari was hierop nog steeds geen antwoord, waardoor inwoners van Harlingen het met de eenzijdige en gekleurde informatie van Omrin moeten doen. Ondertussen twittert Omrin vrolijk over de viskiosk in het hartje van Hoogezand die ook klant is geworden van Omrin.

De rechtbank heeft 6 november alle argumenten die Omrin naar voren bracht om toch meer zoutzuur uit te stoten dan is vergund, in een uitspraak naar de prullenbak verwezen.

De stelligheid waarmee Omrin claimde dat er met de provincie wordt samengewerkt en daardoor zicht is op legalistatie van een nieuwe vergunning, werd door de provincie zelf en daarna door de rechter van de hand gedaan. Omrin viel flink door de mand met haar argument dat er schaarste is aan natriumbicarbonaat, de hulpstof om zoutzuuruitstoot te verminderen. De provincie had navraag gedaan en kwam met het bewijs dat er helemaal geen schaarste is en dat de productie juist opgevoerd wordt.

Ook het argument van Omrin dat zij veel meer kosten moeten maken om de zoutzuur binnen de normen te houden haalde bakzeil bij de rechter. “U kunt niet voorbij gaan aan het gegeven dat u deze kosten hebt bespaard in de periode van 2014 tot en met 2019.” De provincie merkte droogjes op dat het notabene Omrin zelf is geweest die destijds 5 mg/Nm3 voor zoutzuur heeft aangevraagd. Om vervolgens aan te geven dat “uit de papieren van Omrin zelf blijkt ze alleen maar de wenswaarde (setpoint) hoeven te verlagen, zodat gestuurd wordt op een lager zoutzuuremissie.”

De dwangsom van 40.000 euro per maand komt steeds dichterbij nu Omrin te laat is gestart met het verlagen van de zoutzuuruitstoot, terwijl Omrin zelf meldde dat die uitstootverlaging gemakkelijk kon.

“Als Omrin op de oude waarden blijft, is het hun eigen verantwoordelijkheid. Het feit dat er nog een zaak aanhangig is bij de Raad van State doet in deze zaken er niet toe.” Bij een jaargemiddelde die boven de gestelde norm is, zal de provincie begin 2020 dus in actie komen. Dat was de reactie van de provincie op het stoïcijnse gedrag van Omrin die besloot om de zoutzuuruitstoot niet bij te stellen. De Europese Commissie, Rijkswaterstaat, het adviesorgaan van de Raad van State en de provinciale staten vonden namelijk dat Omrin iets moest doen aan de te hoge zoutzuuruitstoot. Maar Omrin meldde in het Friesch Dagblad op 9 april: “pas als de Raad van State bepaalt dat een strengere norm gevolgd moet worden, is dat juridisch bindend. Wij houden ons aan wet- en regelgeving” en had dus lak aan alle aanbevelingen van gerenommeerde instanties en volksvertegenwoordigers.

Op 29 mei deed de Raad van State uitspraak. Die meldde dat de limiet voor het jaargemiddelde op 5 milligram per kubieke meter is. Omrin, die op 2 november 2018 in de Leeuwarder Courant meldde dat de uitstoot van zoutzuur eenvoudig omlaag kon, mocht de daad bij het woord voegen. En dat lukte. Al geruime tijd zit de uitstoot rond de 5 milligram per kubieke meter. Iedereen tevree. Want zoutzuur is in hoge concentraties schadelijk voor de luchtwegen en zorgt voor verzuring van het milieu. En zo dicht gelegen aan het mooie Natura 2000 gebied – de Waddenzee – is dat onwenselijk.

Omrin is door de starre en arrogante houding veel te laat gestart met het verlagen van de zoutzuur uitstoot en is in de problemen geraakt om het jaargemiddelde conform de wet- en regelgeving te halen. Want om nu nog het jaargemiddelde te realiseren is maar 1 optie mogelijk: geen uitstoot meer. Oftewel sluiting van de afvaloven. De provincie heeft Omrin te kennen gegeven dat als het jaargemiddelde niet wordt gehaald een boete van 40.000 euro per maand wordt gegeven met een maximum van 400.000 euro. Dat komt dan bovenop de ruim 300.000 euro die de extra hulpstof kost om de zoutzuuruitstoot onder controle te houden. De state of the art fabriek zoals Omrin de REC met trots noemde, kost dus een hoop extra geld. En die kosten zijn niet bedoeld voor investering op het gebied van innovatie van vernieuwende technieken, maar uit pure noodzaak om binnen de wet- en regelgeving te blijven. Uiteindelijk betaalt de burger hiervoor.

Eerder meldden wij al op deze site dat het aardgasverbruik van de afvaloven gemiddeld  boven de 8.500.000 Nm3 zit. Het aardgasverbruik heeft grotendeels te maken doordat de oven door het verbranden van afval niet de temperatuur kan realiseren die de zoutfabriek nodig heeft. Externe oververhitters die op aardgas stoken, staan continu aan. Deze energievreter betekent zo’n 16 miljoen kg CO2 uitstoot per jaar.

Uit berekeningen op basis van het elektronisch milieuverslag van Omrin blijkt nu dat bij het verbranden van afval door de REC zo’n 263 miljoen kg CO2 vrij komt. De uitstoot van CO2 door het continue aardgasverbruik en de uitstoot van CO2 door het verbranden van afval bij elkaar opgeteld betekent een jaarlijkse uitstoot van 279 miljoen kg CO2 per jaar. Om een vergelijk te maken hoeveel dit is; alle huishoudens van Harlingen bij elkaar, uitgaande van 7561 woningen, stoten zo’n 47 miljoen kg CO2 per jaar uit.

Omrin meldt op haar site dat de afvaloven ervoor zorgt dat er 75 miljoen kuub gas per jaar wordt bespaard. Dit komt doordat de zoutfabriek stoom afneemt van de afvaloven en daardoor niet meer op aardgas hoeft te stoken. Omgerekend is dat 148 miljoen CO2 uitstoot per jaar. Maar na aftrek van de besparing van CO2 uitstoot die gerealiseerd wordt door warmte levering aan de zoutfabriek, stoot de afvaloven dus nog steeds bijna 2 keer zoveel uit als het bespaart.

Omrin claimt altijd dat de REC duurzame energie produceert. Maar de geleverde energie is verre van groen. Groene energie wordt immers opgewekt met behulp van schone, onuitputtelijke bronnen. Bronnen als wind, zonlicht of warmte uit de aarde. Verbranding van afval hoort daar niet bij. En helemaal als daar de definitie “onuitputtelijke bron” aan wordt gehangen in de tijd dat het verbranden van afval afgebouwd moet worden. Grijze energie is vuile energie. Deze wordt opgewekt door aardolie, aardgas of steenkool. Door de verbranding komt koolstof vrij in de vorm van CO2. Niemand minder dan John Vernooij, als algemeen directeur van Omrin, is verantwoordelijk voor de bedrijfsvoering van de REC. Doordat Omrin continu de REC als duurzaam te betitelen wordt dus het verkeerde beeld geschetst.

Zwarte en giftige rookwolken worden over de Waddenzee uitgestoten.

De problemen die bij de afvaloven AEB in Amsterdam zijn ontstaan kennen hun oorsprong in de jaren 2000. En niet zozeer bij AEB zelf, maar in Friesland. In 2007, toen de plannen van Omrin om een eigen afvaloven te bouwen steeds concreter werden, werd namelijk al gewaarschuwd dat er in 2012 genoeg verbrandingscapaciteit zou zijn. Afvaldeskundigen meldden in 2007:

“Binnen enkele jaren is er in Nederland voldoende capaciteit voor het verbranden van afval. Daardoor is de noodzaak om een nieuwe afvalverbrandingsinstallatie te bouwen in het Friese Harlingen onzeker.”

Omrin meldde toen dat capaciteit elders voor hen niet belangrijk was. “We willen niet met afval slepen” was het motto. Maar de afvaloven die Omrin wilde bouwen was veel te groot voor het Friese afval. Volgens de vergunningsaanvraag was er maar 91.000 k/ton Fries afval. De oven was bedoeld voor 228.000 k/ton. Er moest dus 140.000 k/ton van buiten Friesland gehaald worden. Het gevecht om afval was begonnen. Voor Omrin was het van wezenlijk belang, want als er geen afval van buiten Friesland werd gecontracteerd, kwam de hele onderneming in gevaar. De Raad van Commissarissen schreef in het jaarverslag 2016 hierover:

“Een voor onze bedrijfscontinuïteit belangrijke ontwikkeling was de keuze van een aantal gemeenten buiten Friesland om een langjarige samenwerking met Afvalsturing Friesland aan te gaan. Met instemming van onze aandeelhouders hebben wij de Regio Noord-Veluwe (waarin zes Veluwse gemeenten samenwerken), de gemeenten Appingedam en Delfzijl en het overheidsbedrijf Irado (waarin de gemeenten Schiedam en Vlaardingen samenwerken.”

Doordat er al in 2012 een evenwicht was in afvalaanbod en verbrandingscapaciteit konden afvalverwerkers niets anders doen dan afval importeren. Het heeft geresulteerd dat maar liefst zo’n 21% afval geïmporteerd wordt, waarvan 80% uit Groot-Brittannië, 11% uit Ierland, 5% Italië, 4% Duitsland en 3% uit België.

Ook Omrin importeerde afval uit het buitenland. In 2014 werd 15.000 ton via 1000 transporten uit Duitsland richting de afvaloven getransporteerd.

Maar niet alleen werd er gevochten om afval. De kosten moesten ook omlaag. Want om op een competitieve markt aantrekkelijke afvaltarieven aan te kunnen bieden, werden de marges kleiner en kleiner. De afvaloven van Omrin draait in ieder geval al jaren verlies. En zoals nu algemeen bekend is, heeft AEB tijden niet geïnvesteerd in de afvaloven, met alle gevolgen van dien.

Al met al is de opmerking van John Vernooij in de Leeuwarder Courant van 20 juli hypocriet toen hij zei: „Nederland had zo veel verbrandingscapaciteit dat invoer uit het buitenland een hoge vlucht heeft genomen. AEB moet voor zijn importcontracten nu op stel en sprong andere verwerkers zien te vinden. De branche wil zijn verantwoordelijkheid nemen, maar dat is wel lastig.”

De uitspraak is hypocriet te noemen, want in onderzoeken die PriceWaterHouseCoopers destijds deed naar de haalbaarheid van de afvaloven waarschuwde het bureau al voor een tekort aan te verwerken afval. Het was daarom ook dat Ton Doppenberg, voormalig directeur Omrin, voor Omrop Fryslan meldde dat er haast gemaakt moest worden met de bouw. Want anders ontstond het risico op te weinig afval. Het gevecht om afval kent zijn oorsprong dus bij het creëren van een overcapaciteit. En die overcapaciteit kent zijn basis in het bouwen van de onnodige afvaloven in Harlingen. Met alle financiële en organisatorische gevolgen van dien in de hele branche. En dat is pijnlijk concreet geworden door de crisis bij AEB.

De jaarcijfers van de REC over 2018 laten wederom rode cijfers zien. Ook in 2018 is het de REC niet gelukt om een positief resultaat te realiseren. Met omme nabij 1 miljoen euro in het rood bevestigt Omrin dat de REC financieel gezien een blok aan het been is geworden. Het is dan ook niet vreemd dat Omrin beetje bij beetje de REC naar de achtergrond laat verdwijnen in de PR-praat. En dat is logisch; want de REC komt alleen nog negatief in het nieuws. Zoals na een recente stroomstoring, die overigens alleen de REC trof, waardoor er grote zwarte rookwolken uit de schoorsteen ontsnapte. Veel burgers reageerden boos via social media omdat ze veel te laat werden geïnformeerd. De REC trekt heel Omrin mee naar een omstreden bedrijf met een twijfelachtig imago.

Slechte resultaten van de REC zijn niet nieuw. In augustus 2016 moest het college van Harlingen antwoord geven op vragen uit de gemeenteraad. Die was “not amused” over de slechte resultaten van de REC in het jaar 2015. Want toen bedroeg het negatieve resultaat meer dan 1.3 miljoen euro. B&W meldden dat het slechte resultaat was veroorzaakt door een ketelrevisie. Het college haastte zich door te melden dat Afvalsturing Friesland NV het negatieve resultaat goed kon opvangen en dat de burgers er geen gevolgen van zouden ondervinden.

De Leeuwarder Courant had in april 2019 een veel scherpere toon. Het bedrijfsresultaat van Afvalsturing Friesland NV was “aangevreten” door de afvaloven. De REC zorgde ervoor dat amper de helft van het resultaat wat Afvalsturing Friesland in 2017 haalde werd gerealiseerd. Niet iets om trots op te zijn. Maar Omrin ontkomt er niet aan de REC continu te renoveren. Er is inmiddels veel geïnvesteerd om de REC draaiende te houden. Daarnaast hangen de contracten met de zoutfabriek als een molensteen om de nek. Want zodra de REC in storing is, gaat de schadeteller lopen. Geen geleverde stoom is een claim aan de broek van Frisia.

Door een negatief resultaat van de REC is het werkkapitaal van de REC in een glijvlucht gekomen. In 2017 bedroeg het werkkapitaal bijna 7,5 miljoen euro negatief. Maar in 2018 is dat opgelopen naar bijna 11 miljoen euro. En waarom is werkkapitaal zo belangrijk? Wel, het is dit kapitaal dat bedrijven nodig hebben om aan hun dagelijkse verplichtingen te voldoen, salarissen uit te keren, onderhoud te verrichten, etc. Bedrijven die onvoldoende werkkapitaal hebben kunnen dus hun rekeningen niet voldoen. Gezien het grote structurele negatieve werkkapitaal kan de REC dus de rekeningen niet zelfstandig betalen.  

PriceWaterHouseCoopers, die destijds de haalbaarheid van de REC onderzocht, viel toen al het erg positieve gedrag van Omrin op en meldde hierover: “Een verwachte winstgevendheid voor aandeelhouders van 25,8% is hoog. Dit kan een aanwijzing zijn dat de gehanteerde uitgangspunten in hun onderlinge samenhang wellicht te optimistisch zijn. Het is daarom van groot belang dat de initiatiefnemers de gekozen (financiële) uitgangspunten stuk voor stuk nog eens aan een kritische beschouwing onderwerpen.”

Die opmerking lijkt heden ten dage heel realistisch te zijn. Want nimmer is een (beloofd) dividend aan de gemeenten uitgekeerd door Omrin. Elke keer was er weer een ander excuus om het maar niet te doen.

De financiële risico’s houden voorlopig nog niet op voor de REC. En dat weet de directie maar al te goed. Niet voor niets veegde John Vernooij, directeur van Omrin, de wens van aandeelhouders van tafel om dioxine te gaan meten in de schoorsteen. Deze gekoesterde meetwens door aandeelhouders was te duur. Veel belangrijker was om geld te reserveren voor de dure grondstof natriumbicarbonaat. Die hulpstof moet ervoor zorgen dat de veel te hoge zoutzuur onder de wettelijke normen wordt gebracht.

In de Leeuwarder Courant van 2 november 2018 deed Omrin nog nonchalant over het verlagen van zoutzuur uitstoot. “Zoutzuur uit REC kan eenvoudig omlaag” luidde de kop. “Omrin gaat de natriumbicarbonaat doseren met 6 milligram uitstoot als richtsnoer. Dit kost meer dan 300.000 euro per jaar” aldus de krant. Maar nu de Raad van State de “richtsnoer” veel lager heeft gezet en het feit dat Omrin de 6 milligram bij lange na niet haalt, gezien actuele zoutzuuruitstoot, zal Omrin op veel hogere kosten gejaagd worden. Die 300.000 euro zijn dus veel te positief voorgesteld.

Door milieudeskundigen wordt overigens getwijfeld of de REC het überhaupt gaat redden om de zoutzuuruitstoot onder controle te krijgen. “Er zijn grenzen aan het toevoegen van een hulpstof. Als dat niet lukt zal de hele installatie aangepast moeten worden. En dat wordt zo goed als onmogelijk gezien de compacte bouw van de oven” aldus afvalovenexpert Johan Vollenbroek.   

Maar eerlijk is eerlijk. De REC zorgt voor werkgelegenheid. De afvaloven houdt 38 mensen aan het werk. Maar ja, als je dan weer het resultaat per werknemer bekijkt is dat 24.000 euro negatief. Het kost de maatschappij dus 24.000 euro per werknemer extra om hen aan het werk te houden dan dat het iets oplevert. De beloofde werkgelegenheid heeft dus een flinke prijs.

Alles bij elkaar opgeteld is al heel veel geld gestopt in een overbodige afvaloven. Het wordt steeds interessanter te onderzoeken hoeveel het aandeelhouders van Afvalsturing Friesland NV kost en al gekost heeft om de REC in stand te houden. Iets voor de Rekenkamer misschien?   

Omrin heeft onterecht voor alle uitgestoten schadelijke stoffen een te hoge aftrek toegepast. Dat is de conclusie die de Raad van State vandaag naar buiten heeft gebracht. Stichting afvalovenNee voert al 6 jaar procedures om aan te tonen dat de toegepaste meetonzekerheid niet mag en heeft daarin dus gelijk gekregen. In plaats van de door Omrin gebruikte 4 milligram per kubieke meter mag maar 0,26 milligram per kubieke meter worden afgetrokken. De limiet voor het jaargemiddelde zit op 5 milligram per kubieke meter. Over heel 2014 kwam er 7,48 milligram per kubieke meter uit de schoorsteen. En ook in 2019 zit de uitstoot elke dag ruim boven de 7 milligram per kubieke meter, wat dus door de Raad van State als veel te veel wordt beoordeeld.

“De toepassing van zo’n grote betrouwbaarheidsmarge had nooit gemoeten” aldus het oordeel van de Raad van State. Vertaald naar een snelheidsovertreding op de snelweg, zou je pas bij 235 km/uur een bekeuring krijgen. Gillissen van stichting afvalovenNee: “iedereen snapt dat zoiets niet kan. Alleen Omrin heeft de duidelijke regels opgerekt, of laten oprekken door de provincie. En op zich bijna te begrijpen omdat de REC grote problemen heeft omdat zij zich waarschijnlijk met een gewone bedrijfsvoering niet aan de regels kan houden. Een kat in het nauw maakt rare sprongen. Maar we zijn blij dat de Raad van State te kennen heeft gegeven dat de regelgeving vanaf het begin klip en klaar duidelijk was en dat de regelgeving helemaal geen aanpassing behoeft. Zoutzuur is schadelijk voor longen van werknemers en omwonenden in de nabije omgeving, maar ook schadelijk voor het waddengebied dat erg gevoelig is voor verzuring. Daar moeten we voorzichtig mee zijn.”

Omrin zal op kosten worden gejaagd om de te hoge zoutzuur uitstoot onder controle te krijgen. Milieu- en afvalovenexpert Johan Vollenbroek: “De zoutzuurconcentratie kan wel met technische middelen worden verlaagd, maar dat vergt hoge investeringen als er al plaats is om het in te bouwen. De installatie is namelijk heel compact gebouwd.”

Nog niet kort geleden heeft Omrin de afvaloven ook al versneld moeten renoveren vanwege terugkerende storingen aan de stoompijpen. Die waren, zoals al door deskundigen voorspeld, harder gaan roesten dan Omrin dacht. Voor minimaal 5 miljoen euro zijn er nieuwe pijpen geïnstalleerd. Gedurende storingen, reparaties en onderhoud stond de oven stil. Hierdoor waren er ook geen inkomsten bij de REC. De nettowinst van Afvalsturing Friesland NV bedroeg daarom in 2018 maar slechts 2 miljoen, amper de helft van het resultaat in 2017. Het zure bedrijfsresultaat was volledig aangevreten door de afvaloven in Harlingen.

Het Rijk wil dat in 2050 de hele economie circulair draait. En daar past geen afvaloven in. Zelfs niet als het daarbij “groene” energie levert aan huizen en bedrijven. Eind 2017 is dat als gezamenlijke conclusie geconstateerd tijdens een grote afvalconferentie. Dagblad Trouw deed er verslag van. Aan het woord kwam onder andere zakenvrouw en duurzaamheidsexpert Anne-Marie Rakhorst. “Het reduceren van afvalverbranding is onvermijdelijk.”

Exploitanten van afvalovens beaamden de stelling. Directeur van de Vereniging Afvalbedrijven Dick Hoogendoorn meldde dat er steeds minder afval komt waardoor afvalovens moeten gaan afschakelen. Het is een kwestie van jaren tot het stopt.

Het gehele artikel kun je hier lezen.

Vandaag is in Trouw een interview verschenen met stichting afvalovenNee. AfvalovenNee is druk bezig hoe gezamenlijk met burgers, jeugd, politici en het bedrijfsleven nagedacht kan worden over wat we met ons afval doen en op welke wijze we de afvalstroom kunnen reduceren.

Ironisch genoeg heeft Omrin vandaag de afvaloven weer opgestart. De oven werd 7 weken lang noodgedwongen stil gelegd om een ongeplande en dure renovatie te ondergaan. Stoompijpen die door roest uit elkaar knalden moesten worden vervangen. Het is niet de eerste ongeplande renovatie. Ook in 2015 moest al worden ingegrepen. De extra kosten die dat met zich meebracht zorgde ervoor dat in 2016 geen beloofde tariefsverlaging werd doorgevoerd en er een verlies werd geleden van bijna 1.4 miljoen euro.