Omrin, een publieke afvalverwerker, heeft een afvaloven in Harlingen gebouwd, pal aan de Waddenzee. De oven heeft een capaciteit van 228.000 ton. Dat is 28.000 ton meer dan oorspronkelijk de bedoeling was. Deze extra 28.000 ton is nodig om aan de energiebehoefte van de zoutfabriek te kunnen voldoen. In 2013 heeft Omrin nog eens om een uitbreiding van de verbrandingscapaciteit gevraagd om uiteindelijk 280.000 ton te mogen verbranden. In Friesland is bij lange na niet voldoende afval voor deze afvaloven terwijl een belangrijk argument voor de komst van de oven was dat er niet gesleept moest worden met afval.
De zoutfabriek van Frisia is de afnemer van de energie die Omrin opwekt. Via een risicovolle hogedrukleiding wordt stoom onder druk van 87 bar en 460 graden Celcius vlak langs de zeedijk en op 2 meter afstand van kantoren naar de zoutfabriek getransporteerd.
De koppeling met de zoutfabriek moest voor een CO2 reductie zorgen. Maar het tegenovergestelde is het gevolg. Want de afvaloven zorgt nu voor meer CO2 uitstoot dan dat de zoutfabriek deed.
De zoutfabriek zorgt voor bodemdaling en verzilting van het land. Landbouwgrond is onbewerkbaar en huizen verzakken. De koppeling van de afvaloven aan de zoutfabriek zorgt voor een wederzijdse afhankelijkheid.
De afvaloven heeft een schoorsteen van maar 44 meter. Een dergelijke lage schoorsteen is, in combinatie met de gekozen rookgasreiniging, uniek in Nederland en verre omstreken. De schoorsteen is zo laag omdat deze nog precies in het bestemmingsplan van Harlingen paste waardoor er geen ontheffing hoeft te worden aangevraagd. Volgens Omrin zou de rook nog ver de lucht in worden geblazen voordat de rook zou afbuigen. Het tegenovergestelde is waar. De rook buigt direct af. Door de combinatie met de Waddenzee en de waddendijk “valt” de rook juist neer.
Omrin is een overheidsbedrijf waarvan de 31 Friese gemeenten aandeelhouder zijn. De overheid zet in op het verminderen van afval. Tegelijkertijd is mede door de afvaloven in Harlingen een overcapaciteit van afvalovens ontstaan. Vanuit het buitenland zal er nu afval worden geïmporteerd om afvalovens enigszins rendabel te maken. Ex-directeur Ton Doppenberg meldde in 2007 voor Omrop Fryslan dat er snel gebouwd moest worden. Want anders zou het risico ontstaan dat er te weinig afval beschikaar zou zijn. Daarin heeft hij gelijk gekregen. Er was grote haast. De Noordelijke Rekenkamer heeft na onderzoek geconstateerd dat de provincie zich vanaf het begin heeft gecommitteerd aan de planning van Omrin. Hierdoor heeft de provincie gefaald als objectieve vergunningverlener.
De investeringskosten voor de afvaloven waren geraamd op 110 miljoen euro. Inmiddels is dat opgelopen tot over de 151 miljoen euro. De Rabobank is de financierder van de afvaloven. Het ministerie van Economische Zaken heeft 6 miljoen euro subsidie verstrekt.
